انواع نمودار، کاربردها و روش ایجادآن‌ها در نرم افزار اکسل

برنامه های متفاوتی می‌توانند برای رسم نمودار به کار برده شوند. پرکاربردترین، آسان ترین و جامع ترین برنامه موجود، برنامه‌ی Excel از مجموعه‌ی Microsoft Office می‌باشد. این نرم افزار هرچند حرفه‌ای نیست و خیلی از پژوهش‌گران از برنامه های دیگری مثل SPSS‌ یا msTAT استفاده می‌کنند، اما شروع خوبی برای یادگیری کاربرد نمودارها و رسم آن‌ها به کمک کامپیوتر می‌باشد.

ابتدای کشیدن نمودار، وارد کردن داده‌ها در یک کاربرگ (worksheet) از برنامه‌ی Excel می‌باشد. اسم متغیرها یا گروه داده‌ها را نیز بالای ستون مربوط به آن بنویسید. عموما متغیر یا گروه داده را در ستون اول و فراوانی یا مقدار هر گروه یا متغیر را در ستون بعد روبروی آن وارد می‌کنند. برنامه‌ی Excel متغیر یا گروه داده را به صورت اتوماتیک، روی محور افقی و فراوانی یا مقادیر را روی محور عمودی نمایش می‌دهد.

انواع مختلفی از نمودارهای پیش‌فرض در برنامه‌ی Excel وجود دارد که هر یک دارای کاربرد خاص خود می‌باشد. به عبارتی هر یک از انواع نمودارها برای شرح داده‌های خاصی مناسب‌ترند. در ادامه پرکاربردترین انواع نمودارها و نحوه‌ی کشیدن آن‌ها بیان می شود.

نمودار میله ای در اکسل:

زمانی که داده ها یا متغیرهای گسسته یا دسته بندی شده داریم، نمودار میله‌ای یک نمودار واضح برای نمایش داده‌هاست. برای نمونه تعداد فرزندان خانواده یا تعداد افرادی که به یک سوال پاسخ درست داده‌اند، داده‌های گسسته‌اند. متغیر دما را می‌توان به عنوان نمونه به 3 دسته‌ی 34-25، 44-35 و 54-45 طبقه بندی کرد. برای تحلیل خیلی از پرسش‌نامه‌ها نیز نمودار میله‌ای می‌تواند مناسب باشد.

برای کشیدن نمودار در Excel داده‌ها را وارد کنید:

پس از آن ستون فراوانی‌ها را انتخاب کنید.

آنگاه از منوی بالا سربرگ Insert را انتخاب کنید. انواع نمودار را در این جا می‌بینید. برای کشیدن نمودار میله‌ای از الگوی Column یا Bar استفاده کنید.

بنا به کارایی و سلیقه‌ی خودتان می‌توانید هر یک از این 5 مدل نمودار را به عنوان نمودار میله‌ای برگزینید. با کلیک روی نمودار مورد نظر، نمودار میله‌ای حاویه مقادیر مورد نظر شما کشیده می‌شود و به شکل یک شی منفرد روی کاربرگ شما نمایش داده می‌شود. با کلیک و راست‌کلیک بر روی بخش‌های مختلف نمودارتان، قادرید گزینه‌های آن را از قبیل رنگ، نام نمودار، برچسب‌ها، سه‌بعدی بودن، پس‌زمینه‌ی نمودار و … را به صورت های مختلف تغییر دهید. با گرفتن و کشیدن نمودار قادرید جای آن را در کاربرگ‌تان تغییر دهید.

در وضعی که بیش‌تر از 1 متغیر وجود داشته باشد نیز می‌توان از نمودار میله‌ای استفاده کرد. برای مثال اگر غلظت یک ماده را در سه دمای مختلف اندازه‌گیری کرده باشیم، برای رسم نمودار میله‌ای داده‌ها را وارد می‌کنیم:

متغیرهای مورد نظر را انتخاب کنید. دقت داشته باشید که متغیر دما را انتخاب نکنید زیرا احتیاج نیست و نباید درون نمودار کشیده شود. سپس در قسمت نام‌گزاری محورهای نمودار می‌توانید آن را در نظر بگیرید.

دوباره با رفتن به قسمت insert و انتخاب Column یا Bar نمودار میله‌ای مورد نظرتان را کلیک کنید. با انتخاب روی نمودار مورد نظر، نمودار میله‌ای کشیده می‌شود.

نمودار دایره‌ای در excel:

نمودار دایره‌ای برای داده‌های گسسته و پیوسته قابل استفاده است. این نمودار برای نمایش دادن نسبت بین اجزاء و یک کل استفاده می شود. هنگامی که یک مطلب را به بخش‌هایی تفکیک کنیم، نمودار دایره‌ای خیلی مناسب است. برای مثال درآمد یک شرکت به بخش‌های مختلف تعلق می‌گیرد. می‌توان آن را با نمودار دایره‌ای نشان داد.

برای کشیدن نمودار در Excel ابتدا داده‌ها را وارد کنید:

با رفتن به برگه Insert و کلیک کردن Pie نمودار دایره‌ای مورد نظرتان را انتخاب کنید. با کلیک روی آن، نمودار دایره ای کشیده می‌شود.

نمودار پراکنش:

در زمانی که داده‌های مختلف دسته‌بندی نشده برای دو متغیر داشته باشیم و بخواهیم آن 2 را نسبت به هم مقایسه کنیم نمودار پراکنش نمودار مناسبی است. برای مثال مقایسه‌ی معدل دانشگاه و معدل دیپلم. یا تعداد فرزندان و سطح درآمد.

برای کشیدن نمودار ابتدا داده‌ها را در اکسل وارد می‌کنیم.

بعد ستون‌های مورد نظر را انتخاب می‌کنیم.

با رفتن به برگه Insert و انتخاب الگوی Scatter نمودار مورد نظرتان را  با کلیک روی آن انتخاب کنید. سپس نمودار پراکنش نمایش داده می‌شود.

هم‌چنین برای پراکندگی داده‌هایی که دارای دو صفت هستند و مقایسه‌ی فراوانی، این نمودار مطلوب به نظر می‌رسد.

نمودار خطی:

این نمودار مشابه نمودار پراکنده است با این فرق که چند گروه دارای دو صفت در محور عمودی و افقی نمایش داده می‌شوند و نقاط مرتبط به یک گروه با خط به هم متصل می‌شوند. این گونه نمودار برای تاکید بر روند و تغییرات مقادیر در طول زمان به کار می‌رود. برای کشیدن این نوع نمودار کافی است مانند قبل داده‌ها را وارد و مارک کنید و با رفتن به برگه Insert و انتخاب الگوی Linear نمودار موردنظرتان را انتخاب کنید.

هنگام مارک کردن داده‌ها توجه داشته کنید که تنها ستون مربوط به متغیر وابسته را مارک کنید و نام ستون‌ها را انتخاب نکنید. نرم افزار به صورت خودکار ستون مربوط به متغیر مستقل را روی محور افقی و ستون مربوط به متغیر وابسته را روی محور عمودی نمایش خواهد داد.

این نمودار پرکاربردترین نمودار در Excel است.

برای تغییر مشخصات نمودار می‌توانید روی آن کلیک کنید. در بالای صفحه، قسمت منو، سربرگ‌های Design، Layout و Format نمایش داده می‌شوند. از آن‌ها برای تغییرات گوناگون در نمودارتان استفاده کنید.